Thursday 15 May 2014

تياوري دان قاعدة توليسن جاوي

قاعده ديفتوڠ
 
دالم سيستم ايجأن جاوي ترداڤت تيڬ بنتوق ديفتوڠ يڠ دڬوناكن ايايت /اي/، /او/ دان /اوءي/. دڠن اداڽ سيستم ايجأن جاوي بارو، كڬليسهن ڤارا ڤڠڬونا داڤت دسلسايكن. سبلوم اين، سيستم مڠيجا باڬي ببراڤ ڤركاتان جاوي دسام ايجا.
 
 مڠيجا درڤد حروف-حروف ترتنتو
حروف-حروف بربوڽي ك اتس هالوس /اي/

 
قاعده ڬلينچيرن
    بوڽي ڬلينچيرن اين ترجادي اڤابيلا ۏوكل /ا/ دايكوتي اوليه ۏوكل /او/ اتاو /ا/ برتمو تنڤا دباتسي دڠن حروف كونسونن.

   باڬي مڠلقكن ككليروان دالم سيستم ايجأن جاوي، ڤركاتان يڠ ممڤوڽاءي حروف ۏوكل يڠ سدميكيان هندقله دتمبه حروف حمزه سبلوم حروف واو اتاو يا 
.
 كات ڬابوڠن
كات ڬابوڠن ﴿كات مجموع﴾ بيبس يڠ ممبنتوق راڠكا كات عموم، راڠكا كات اصطلاح خصوص دتوليس ترڤيسه انتارا ساتو سام لاين.
كات ڬابوڠن يڠ دتوليس سراڠكاي سباڬاي بنتوق يڠ تله منتڤ دالم ايجأن رومي، دتوليس سراڠكاي جوڬ دالم ايجأن جاوي
خارا دان فندكاتن فغاجرن اتاو فمبلاجرن توليسن جاوي
 
ڤڠاجرن جاوي ممڤوڽاءي قاعده ڤڠاجرن يڠ خصوص دان ترسنديري. نامون راماي يڠ بيرڠڬڤن قاعده مڠاجر جاوي سام سڤرتي قاعده ڤڠاجرن مات ڤلاجرن لاين دالم ڤنديديقن اسلام. تڠڬڤن سبڬيتو كورڠ تڤت. قاعده ڤڠاجرن جاوي يڠ دسارنكن اوليه ڤيهق كمنترين ڤنديديقن مليسيا ﴿قڤي عيم﴾ دان تله دبري ڤندداهن سچارا خصوص كڤد باكل-باكل ڬورو ڤنديديقن اسلام دان ج-قاف ﴿كمنترين ڤلاجرن مليسيا 2006﴾. قاعده-قاعده ترسبوت اياله قاعده ڤندڠ سبوت، قاعده حروف ﴿ابجد﴾، قاعده بوڽي ﴿ڤونيتيق﴾، قاعده مڠيجا/ ممباتڠ، قاعده املاء، قاعده لاتيه توبي، قاعده ڤرماءينن دان قاعده ڽاڽين.

ڤندڠ سبوت

· ممبوڽيكن ڤركاتاءن اتاو سوكو كات برداسركن ڬمبر.
· ممبوڽيكن ايات برداسركن ڬمبر يڠ اد چريتا.
· تيدق ممفوكوسكن كڤد ڤڠاجرن بوڽي حروف دان تيدق مڠيجا.
· قاعده ڤاليڠ ڤوڤولر دالم ڤڠاجرن جاوي دان منجيمتكن ماس ڬورو.

قاعده حروف -ابجد

· اساس باچان اياله بوڽي ڤد ستياڤ حروف يڠ ممبنتوق ڤركاتان.
· ممڤركنلكن كسموا 37 حروف جاوي، حروف ۏوكل دان حروف كونسونن.
· چنتومن حروف كونسونن ۏوكل ممبنتوق بوڽي دالم سوكو كات ستروسڽ ممبنتوق ڤركاتان.
· ممبوليهكن موريد داڤت مڠيجا دان ممباچ سموا ڤركاتان.
· مڠمبيل ماس يڠ لاما اونتوق مڠيجا ستياڤ ڤركاتان.
· قاعده اساس يڠ ڤاليڠ توا دڬوناكن.

قاعده بوڽي -ڤونيتيق

· اساس باچان يڠ منكنكن هوبوڠن سيمبول دان بوڽي.
· باڽق مڠڬوناكن تيكنيك اسياوساسي بوڽي دان اسياوساسي ڬمبر سڤرتي بوڽي ‘اياي' باڬي جيجيق دان ‘اا' باڬي ڤدس/ ڤانس.
· ممڤركنلكن بوڽي-بوڽي اساس دهولو سبلوم ممڤركنلكن سموا بوڽي.
· امت سسواي دأجر كڤد كانق-كانق يڠ بارو مڠنالي حروف جاوي 
.
مڠيجا/ ممباتڠ

· مڠيجا دڠن مڽبوت ساتو دمي ساتو حروف يڠ ممبنتوق سوكو كات.
· مڠيجا دان ممبوڽيكن حروف سچارا اينديۏيدو، كومڤولن دان كلس.
· مڠڬابوڠكن سوكو كات دايجا دان ممبنتوق ڤركاتان.
· مڠيجا دان منوليس ڤركاتان يڠ دبنتوق.

املاء

· مليبتكن كماهيرن مندڠر دان منوليس سچارا ميكانيسمى.
· مڽالين اونيت بهاس سام اد حروف، سوكو كات، ڤركاتان، ايات اتاوڤون واچان.
· ممباچ دڠن سوارا يڠ لنتڠ سومبر يڠ دتوليس.
· مڠڬوناكن كماهيرن مندڠر دڠن جلس دان ملاتيه كماهيرن مڽبوت دڠن اينتوناسي يڠ بتول.

لاتيه-توبي

· جوڬ دكنلي دڠن قاعده اولڠن، تيقرار دان امت همڤير دڠن قاعده حفظن.
· اكتيۏيتي مڠولاڠي فكتا دان كچكڤن كماهيرن يڠ دڤلاجري.
· ممڤو منچاڤأي تارف ڤڠواسأن كماهيرن دان مڠكلكنڽ.

ڤرماءينن

· ساتو قاعده ملاتيه موريد دڠن مناريق دان ڤركتيس.
· داڤت مڠمبڠكن باڽق كماهيرن موريد-موريد.
· امت سسواي دڠن موريد-موريد ڤريڠكت رنده.
· امت بركسن دالم مموڤوك مينت، توجوان دان ايمڤق ڤڠاجرن.

ڽاڽين/ نشيد

· سلاري دڠن مينت دان تاهڤ موريد سكوله رنده يڠ ساڠت سوك مڽاڽي/ برنشيد.
· ڤرلو دسسوايكن دڠن ايسي كندوڠن ڤڠاجرن سڤرتي لاڬو ‘اا، با، تا' دان ‘راس سايڠ جاوي'.
· امت بركسن دالم ممبنتو موريد-موريد مڠيڠاتي، حروف-حروف جاوي دان مڠيجا ڤركاتان.


والاوڤون ڬورو دمينتا مميليه ڤندكتن دان قاعده يڠ ڤاليڠ سسواي باڬي ڤروسيس ڤڠاجرن دان ڤمبلاجرن مريك. تيدكله برارتي مريك هاڽ ڤرلو مڠڬوناكن ساتو-ساتوڽ قاعده يڠ دفيكيركن ترباءيق دالم ستياڤ ڤڠاجرن دان ڤمبلاجرن. بهكن ڤڠاجرن دان ڤمبلاجرن يڠ باءيق اكن ممڤلباڬايكن ڤڠڬوناان قاعده دالم ستياڤ لڠكه ڤڠاجرن. جوسترو ڤماهمن ڬورو ترهادڤ ستياڤ ڤندكتن دان قاعده يڠ دڬوناكن ڤرلو جلس، بتول دان منتڤ.

باڬي منجامين كبركسانن موديل كلس ڤموليهن جاوي ڤولا، ڬورو-ڬورو جقاف امت دڬالقكن مڠڬوناكن قاعده ڤرماءينن دان ڽاڽين سماس سيسي ڤڠاجرن دان ڤمبلاجرن مريك. جوسترو ايتله، كمنترين ڤنديديقن مليسيا تله ممبكلكن برباڬاي باهن بنتو مڠاجر ﴿ببم﴾ كڤد ڬورو-ڬورو ج-قاف اونتوق داڤليكسيكن د دالم كلس ڤموليهن جاوي. انتارا باهن ڤرماءينن يڠ دبكلكن اياله ڤرماءينن بوليڠ، تنتيڠ، كاد حروف، كريتا اڤي، ڤنچيڠ ايكن، رومه مرڤاتي دان سناوي اتاو ساهيببا ﴿كمنترين ڤلاجرن مليسيا ).2006

بوقتي-بوفتي سجاره توليسن جاوي

باتو برسورت دترغكانو

  توليسن جاوي تله دڬوناكن دالم مانوسكريڤ ملايو سجق ابد كسڤولوه مسيحي سهيڠڬ ديواس اين. توليسن جاوي اداله توليسن راسمي باڬي نڬارا بروني دان دڬوناكن ملواس د مليسيا، الفلبين دان إندونيسيا.

باڽق كاجين تله دلاكوكن تنتڠ ڤركمبڠن سيستم توليسن جاوي د كڤولاوان ملايو يڠ دجالنكن اوليه اورڠ بارت. مريك بربوات دمكين كران توڬس اتاو اد كاءيتن دڠن كڤرلوان ڤينتادبيران، ڤرنياڬان دان اڬام كريستيان. اد جوڬ يڠ ملاكوكنڽ دسببكن اوليه كچندروڠن كسرجنأن مريك، ايايت سباڬاي ڤمباواان درڤد تراديسي ڤڠاجين يڠ دايلامي مريك د اونيۏرسيتي چمبريدڬ، اوايك سفورد، ليايدين دان لاين-لاين.

سهيللابير يڠ منوليس ارتيكل تنتڠ ڤركمبڠن ايجأن ملايو ﴿جاوي﴾ ڤد تاهون 1901 ﴿تيه ايۏولوتياون اوف ملي سڤيلليڠ، جمبراس، 1901،ۏول. 36: 75 – 135﴾، تله مڽبوت دان ممبري اولسن ترهادڤ ببراڤ اورڠ ڤڠكاجي بارت يڠ تله مڽليديكي بهاس ملايو، ترماسوق ايجأنڽ ﴿جاوي﴾. انتاراڽ اياله ۏن روڠكل،ۏن ايلبنچق، روبينسون، ڬرث ۏ. ويجق، ويرندلي، ۏن در ولل، چوهن ستوارت، د هوللندر، ۏن در تواوق، ڤيهنڤڤل، كلينكرت دان ويلكينسون دان سهيللابير. مريك تله مڽواراكن راس كاڬوم كران كسراڬمن ايجأن جاوي يڠ تركندوڠ دالم مانوسكيرڤ-مانوسكريڤ، سبلوم كورون ك -17 مسيحي يڠ ترتوليس د سلوروه ڤلوسوق كڤولاوان ملايو دري اچيه ك سولويسي. بلياو تله ممبري دوا سبب تنتڠ حال ايت. ڤرتام، كماهيرن منوليس ڤد ماس ايت، هاڽ دكواساا اوليه ببراڤ اورڠ توكڠ توليس. مريك اين تنتو سكالي ترلاتيه دالم قاعده ڤنوليسن دان دڠن ايت داڤت منجاڬ كسراڬمنڽ. كدوا، تيك س ڤد ماس ايت تنتڠ اڬام دان كراجأن، يڠ دتوليس اوليه مريك يڠ ترڤلاجر سهاج.

ساتو ڤركارا يڠ امت مناريق يڠ دڽاتاكن اوليه سهيللابير ﴿ابيد.: 77-78﴾ اياله اورڠ ملايو منريما سيستم توليسن جاوي اين سچارا لڠسوڠ درڤد اورڠ عرب، دان اورڠ عربله يڠ مولا-مولا مڠڬوناكن سيستم توليسن عرب اونتوق منوليس بهاس ملايو يڠ ستروسڽ تركنل دڠن نام توليسن جاوي ايت.

اوليه سبب كبڽقان سيستم توليسن عرب تيدق مڠڬوناكن تندا باريس، مك ڤنوليسن تنڤا تندا باريس تله منيمبولكن ككليروان دالم بهاس ملايو. ككليروان ترسبوت برلاكو كران تندا باريس بهاس ملايو تيدق داڤت درامالكن سڤرتي دالم بهاس عرب. اوليه ايت ڤد اول ڤڠڬوناان توليسن جاوي، مڠيكوت سهيللابير، تندا باريس دڬوناكن، ترماسوقله تندا تسيدد. تتاڤي ستله جوروتوليس-جوروتوليس سوده بياسا دڠن ايجأن ڤركاتان-ڤركاتان، مك تندا باريس ايت دتياداكن كچوالي;
“... اين تيه چسس اوف اوناوسوال ووردس اند ڤچوليار دريۏاتيۏيس.“

دمكينله چاراڽ كات سهيللابير، بهاس ملايو دتوليس دڠن توليسن جاوي ڤد اول ابد ك-17 مسيحي.

ڤد تاهون 1812 مرسدن تله ممڤركاتاكن توليسن جاوي دالم بوكوڽ ا ڬراممر اوف تيه ملايان لاڠواڬي ﴿لوندون، 1812﴾. مرسدن مڽبوت تنتڠ 28 ابجد عرب ﴿يڠ سبنرڽ 29، ايايت ابجد حمزه “ ﺀ “ تيدق دأمبيل كيرا اوليهڽ﴾، يڠ دڤينجم اوليه بهاس ملايو دان منچيڤتا انم ابجد بارو ﴿ترماسوق “ ﺫ “ يڠ كمودين دڬوڬوركن﴾. مرسدن مڠهورايكن ڤڠڬوناان تياڤ-تياڤ ابجد دالم ڤركاتان دان مناماكن ابجد-ابجد ايت سباڬاي كونسونن سڤرتي حالڽ دالم بهاس عرب ﴿مرسدن، 1812: 14﴾. تنتڠ ۏوكل، مرسدن مڠاتكن توليسن ملايو جوڬ مڠڬوناكن سيستم ڤمۏوكالن سڤرتي بهاس عرب ﴿ابيد.﴾ دڠن مڠڬوناكن تندا-تندا باريس، ايايت اتس، باوه، دان هادڤن. مرسدن جوڬ ممبينچڠكن تندا-تندا اورتوڬرافي دالم توليسن جاوي سڤرتي جزم ﴿تندا ماتي﴾، تسيدد، حمزه، مدده ﴿ڤنجڠ ڤينديق﴾ دان اڠك ﴿ابيد،:20﴾.

ڤد تاهون 1913، ر.او. وينستيدت تله ممڤركاتاكن ايجأن جاوي دالم بوكوڽ ملي ڬراممر ﴿اوايك سفورد، 1913﴾. كاجين وينستيدت تنتڠ ايجأن اين جلس براسسكن كاجين-كاجين تردهولو، تراوتماڽ يڠ دلاكوكن اوليه مرسدن ﴿1812﴾ دان سهيللابير ﴿1901﴾. اوليه ايت تيدق باڽق ڤركارا بارو يڠ دڤركاتاكنڽ، كچوالي تنتڠ تيڬ تيوري يڠ بركاءيتن دڠن ڤڠڬوناان حروف سقسي اوليه توكڠ توليس جاوي يڠ برڤنديديقن عرب دان كمونچولن ڤڠڬوناءن حمزه “ ﺀ “ ﴿وينستيدت، 1913: 41-42﴾. سلاين ايجأن جاوي، وينستيدت جوڬ تله ممڤركاتاكن ايجأن رومي بهاس ملايو ﴿ابيد.:43﴾.

د كالڠن اورڠ ملايو، راج علي حاج اياله توكوه يڠ مولا-مولا ممڤركاتاكن سيستم ايجأن جاوي سڤرتي يڠ ترچاتت دالم توليسنڽ بستان الكتيبن ﴿1267 ه./1857 م.﴾ هورايان راج علي حاج تنتڠ ايجأن جاوي، سبنرڽ مروڤاكن ڤندوان اونتوق مڠنل، مڽبوت دان مڠڬوناكنڽ دالم بنتوق توليسن.

توكوه ملايو ستروسڽ يڠ ممڤركاتاكن سيستم توليسن جاوي اياله محمد إبراهيم، ايايت انق عبدالله مونشي، يڠ تله منربيتكن كتاب ڤميمڤين جوهر ڤد تاهون 1878 م. بوكو اين جوڬ مروڤاكن ڤندوان تنتڠ قاعده ايجأن جاوي.
توليسن جاوي تله مڠالمي ببراڤ تاهڤ دالم ڤركمبڠن سجارهڽ. توليسن اين برسومبركن توليسن عرب تتاڤي دتمبه ليم ابجد بارو اونتوق ملامبڠكن ليم بوڽي بهاس ملايو يڠ تيدق اد دالم بهاس عرب. دڠن دمكين، توليسن جاوي مڠاندوڠي 29 ابجد عرب دان ليما ابجد چيڤتأن ملايو سهيڠڬ منجادي 34 ابجد سمواڽ. ڤد تاهون 1986 تله دتمبه ساتو لاڬي ابجد اونتوق ملامبڠكن بوڽي ۏ يڠ برأصل دري ايروڤه. ڤڽسواين دان ڤمباءيقن ماسيه لاڬي دفيكيركن باڬي سيستم ايجأن جاوي يڠ دسمڤورناكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك.



سجاره ريڠكس كداتاڠن اسلام ك كڤولاوان ملايو دان توليسن جاوي

توليسن جاوي تله بركمبڠ سجق زمان كراجأن اسلام ڤاسا. توليسن جاوي كمودين دسبركن ك كراجأن ملاك، جوهر دان جوڬ اچيه ڤد ابد ك 17. توليسن دان سكريڤ جاوي برأصل درڤد سكريڤ عرب يڠ سمڤأي ك كڤولاوان ملايو برسام-سام دڠن كداتاڠن اڬام اسلام. كداتاڠن اسلام ك كڤولاوان ملايو مماءينكن ڤرانن ڤنتيڠ دالم ڤڽيبارن اڬام اسلام دان توليسن جاوي. مڠيكوت ببراڤ ڤنداڤت كبڽقان ڤڠكاجي، سكريڤ عرب مولا داداڤتاسيكن سباڬاي سكريڤ اونتوق مڠيجا بهاس ملايو دبوات سيسوده ابد ك 13 مسيحي.

اوليه ايت، سجاره كداتاڠن اسلام ك كڤولاوان ملايو اد كاءيتنڽ دڠن توليسن جاوي. اين دبوقتيكن دڠن كمونچولن توليسن جاوي برسومبركن توليسن عرب/اسلام. ڤلباڬاي تيوري دان ڤنداڠن دكموكاكن باڬي مڠواتكن حجه تنتڠ كداتاڠن اسلام. ڤارا ڤڠكاجي بارت دان تيمور ترماسوق ڤڠكاجي تمڤتن سنديري سڤرتي سيد ناقواب الاتتس، عمر اوڠ، فاتيمي س.ق.، وان حسين عزمي دان سباڬايڽ منڬسكن بهاوا كداتاڠن اسلام بوكن سهاج ممباوا اڬام دان كڤرچايأن تتاڤي اسڤيك بوديا ملايو يڠ لاين.

ڤركمبڠن توليسن جاوي

ڤد زمان دهولو، توليسن جاوي مماءينكن ڤرانن ڤنتيڠ دالم مشاركت. توليسن اين دڬوناكن سباڬاي ڤرانتارا ڤنتيڠ دالم سموا اوروسن ڤينتادبيران، عادة ايستيعادة دان ڤرداڬڠن. سباڬاي چونتوه، توليسن جاوي دڬوناكن دالم ڤرجنجين-ڤرجنجين ڤنتيڠ انتارا ڤيهق-ڤيهق د-راج ملايو دڠن ڤيهق-ڤيهق بركواس ڤورتوڬيس، بلندا دان ايڠڬريس. سلاين ايت ڤماشران كمرديكأن 1957 باڬي نڬارا مليسيا دتوليس دالم توليسن جاوي. توليسن جاوي مروڤاكن توليسن راسمي باڬي ملايو تيدق برسكوتو سماس ڤڠواسأن بريتيسه. كيني توليسن جاوي دڬوناكن دالم اوروسن اڬام اسلام دان عادة ايستيعادة ملايو د جوهر، قدح، كلنتن، ڤرليس دان ترڠڬانو.

توكوه ملايو يڠ مولا-مولا مڠاناليسيس سيستم ايجأن جاوي دڠن برسوڠڬوه-سوڠڬوه دري سڬي ڤرينسيڤ دان سڬالا ڤرمسئلهنڽ اياله زاينل عابدين بن احمد ﴿ز'با﴾ دالم توليسنڽ يڠ برتاجوق “جاوي سڤيلليڠ“ ﴿جمبراس، ۏول. اۏ، 1928، هلم. 80-104﴾. بلياو تله ممڤركاتاكن توليسن جاوي دري سڬي سبب-سبب تيمبولڽ كتيدقسراڬمن ايجأن، سيستم ڤمۏوكالن دالم جاوي، سيستم ايجأن دالم سوكو كات تربوك دان ترتوتوڤ، كڤانجاڠن، تكنن دان اينتوناسي، ڤركمبڠن ڤڠڬوناان ابجد “ ﻭ، ﻱ، ﺍ “ ڤڠڬوناان ابجد-ابجد “ ﺍ ، ﺀ “ دان ڤڽبوتن سرتا ڤڠجأن بوڽي ا ڤد اخير كات. ز'با ستروسڽ منربيتكن بوكو دفتر ايجأن ملايو جاوي-رومي ڤد تاهون 1949. بلياو جوڬ تله ممبينچڠكن قاعده ايجأن جاوي دان رومي دالم بوكو نحوڽ يڠ ترمشهور، ايايت ڤليتا بهاس ملايو ڤڠڬل ا ﴿1940﴾.

 

دوا اورڠ توكوه ملايو لاڬي يڠ ڤرنه ممڤركاتاكن ايجأن جاوي اياله راج حاج محمد طاهر بن المرحوم مورشيد رياو يڠ ترموات د دالم بوكوڽ رنچان ملايو ﴿1928﴾. سأورڠ لاڬي توكوه ملايو اياله ميجر داتوق حاج محمد سعيد سليمان يڠ تله منوليس بوكو بوكو كتن ﴿1936﴾ دان ڤندوان باڬي ايجأن ڤبمڤب ﴿1936﴾.

 

ڤد تاهون 1954، سبواه جاوتنكواس ڤنڽياسات توليسن جاوي-رومي دالم كوڠريس ڤرسورتن ملايو س-ملايا كدوا د سرمبن، تله ممبنديڠكن سيستم توليسن جاوي دان رومي. حاصيل درڤد ڤنڽياساتن ايت مك دسيمڤولكن ﴿دالم ميمورندوم مڠناءي توليسن رومي اونتوق بهاس ملايو 1954﴾ 11 كلبيهن توليسن رومي بربنديڠ دڠن 12 كلمهن توليسن جاوي، دان ساتو كلمهن توليسن رومي بربنديڠ دڠن ساتو سهاج كلبيهن توليسن جاوي

.

درڤد حاصيل ڤنڽياساتن د اتس، مك اڠكتن سستراوان 50 تله مڠشوركن بهاوا توليسن رومي دراسميكن باڬي ڤرسورتن ملايو دڠن تيدق مڠهاڤوسكن توليسن جاوي سهيڠڬ ماس اكن مننتوكنڽ. ڤڠشورن اين تله دتريما اوليه كوڠريس بهاس دان ڤرسورتن ملايو كتيڬ، د سيڠاڤورا/جوهر بهرو، 1956، سمبيل مڠمبيل كتتڤن ممبنتوق ساتو بادن اونتوق مڠكاجي باڬايمانا هندق ممليهارا توليسن جاوي دان باڬايمانا هندق مڽامكن ايجأن توليسن جاوي د ملايا دان إندونيسيا

.

دالم تاهون 1972، راج مختارالدين داين، تله مڠشوركن ساتو سيستم ڤمۏوكالن ايجأن جاوي ملالوءي ڤڠڬوناان تندا-تندا باريس سڤنوهڽ دڠن مڠتڤيكن ڤڠڬوناان ابجد “ ﺍ، ﻱ، ﻭ “ اونتوق مننداكن بوڽي ۏوكل ﴿راج مختارالدين داين، 1972: 309-312﴾. بلياو مڠشوركن تندا باريس د اتس ملامبڠكن ۏوكل ا، تندا باريس د باوه ملامبڠكن ۏوكل ا، تندا باريس د هادڤن ملامبڠكن ۏوكل او، دان سباڬايڽ

.

ڤد تاهون 1981 جاوتنكواس مڠكاجي ڤڠڬوناءن بهاس مليسيا د باوه نأوڠن كمنترين ڤنديديقن مليسيا تله مڠشوركن سوڤاي ايجأن جاوي ڤد ماس ايت دكاجي سمولا دان دڤركمسكن. اوليه ايت، ڤد تاهون 1983، ملالوءي داي اوسها ديوان بهاس دان ڤوستاك، اوڠ محمد أمين، تله ممبوات ڤڽليديقن تنتڠ توليسن جاوي يڠ برجودول “ساتو كاجين ترهادڤ قاعده ايجأن جاوي ز'با“. توجوانڽ اداله اونتوق منچاري داتا تنتڠ ايجأن جاوي بهاس ملايو دڠن هارڤن بهاوا داتا ايت اكن دڬوناكن سباڬاي اساس اونتوق مڽمڤورناكن ايجأن ترسبوت

باڬايماناڤون، حاصيل كاجين ترسبوت تله دبحثكن اوليه راج مختارالدين بن راج محمد. داين دالم ارتيكلڽ “لاڤورن تنتڠ ساتو كاجين قاعده ايجأن ملايو ز'با يڠ دبوات اوليه توان اوڠ محمد. أمين“ دان حاج همدان بن حاج عبدالرحمن دالم ارتيكلڽ “سيستم ايجأن جاوي بهاس ملايو باڬي ممنوهي كڤرلوان ماس دڤن“ دالم ساتو بيڠكيل يڠ داداكن د ديوان بهاس دان ڤوستاك ڤد بولن فيبرواري 1983. سباڬاي كسن درڤد ڤربينچڠن دالم بيڠكيل ايت، ساتو جاوتنكواس ايجأن جاوي ديوان بهاس دان ڤوستاك، تله دبنتوق اونتوق مڽمق سيستم توليسن يڠ اد ڤد ماس ايت ﴿خصوصڽ سيستم توليسن جاوي زعبا﴾ دان ممڤركمسكنڽ

.

سيستم ايجأن ايت دبيڠكيلكن دالم كونۏينشن كبڠسأن توليسن جاوي د ترڠڬانو ڤد بولن اڤريل، 1994. سيستم ايجأن ايت دتريما اوليه كونۏينشن، دان سباڬاي نتيجهڽ، ڤد تاهون 1986، دتربيتكنله بوكو ڤدومن ايجأن جاوي يڠ دسمڤورناكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك. بوكو اين مڠاندوڠي تيڬ باب، ايايت تنتڠ ڤڠنلن ابجد دان حروف، بنتوق حروف دان چارا ڤنوليسن دان قاعده مڠيجا جاوي. 

ڤد تاهون 1988، ديوان بهاس دان ڤوستاك منربيتكن ڤولا بوكو دفتر ايجأن رومي-جاوي.د كالڠن اورڠ تيمور، كڠ كاوڠ سيوچق ﴿1986﴾ دري كوريا تله مڽياڤكن ساتو كاجين برجودول “ڤركمبڠن توليسن جاوي دالم مشاركت ملايو“ سباڬاي ساتو تيسيس سرجان سسترا د اونيۏرسيتي ملايا، يڠ كمودينڽ دتربيتكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك ﴿1990﴾. دالم كاجينڽ، كڠ مڽنتوه تنتڠ سجاره ڤركمبڠن توليسن جاوي درڤد بنتوق عرب كڤد ملايو اصلي دان مڠهورايكن ڤركمبڠن توليسن جاوي. كڠ تله مڠشوركن ساتو سيستم ڬاي توليسن جاوي يڠ بهارو. ڤڠشورنڽ يڠ ڤرتام اداله اونتوق ملستاريكن ڤرينسيڤ ڤڠڬوناان باريس يڠ اد ڤد ايجأن عرب باڬي بوڽي-بوڽي ۏوكل ڤد سوكو كات ترتوتوڤ. ڤڠشورنڽ يڠ كدوا ڤولا اداله بوڽي ۏوكل دالم سوكو كات تربوك مستي دلامبڠكن اوليه ابجد ۏوكل يڠ سبنر.

 

ڤنوتوڤ

سچارا ريڠكسڽ توليسن جاوي بركمبڠ دڠن كمونچولن دان ڤڽيبارن اخبار-اخبار دان مجله-مجله ملايو دالم ايجأن جاوي دان ڤنوبوهن سكوله-سكوله ملايو دان ڤنربيتن بوكو-بوكو ڤلاجرن سكوله. نامون ترداڤت مسئله دالم ڤڽلارسن ايجأن جاوي تراوتما سكالي دالم ڤڠجأن ديفتوڠ دان جوڬ ڤد ڤرسوكوان كات ترتنتو. والاوڤون ترداڤت كدوا-دوا بواه بوكو ڤندوان ايجأن جاوي يڠ دتربيتكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك، نامون دري سڬي ڤرلقسنأنڽ مڠمبيل ماس يڠ لاما تراوتما اونتوق مڠوبه سسواتو سيستم يڠ سكين لاما وجود دان تله بيرقار اومبي دالم كبياساان مشاركت ملايو. 

نامون ستله توليسن جاوي دكتڤيكن دالم ڤڠاجرن د سكوله، مك ڤڠڬوناءنيا كيني تله مروسوت.

 

    كسيمڤولنڽ ڤد ڤڠهوجوڠ تاهون 1991، بلوم اد ڤڽلارسن ڤد ڤريڠكت كبڠسأن دالم سيستم ايجأن جاوي. شريكت اوتوسن ملايو دالم تربيتن-تربيتن يڠ بربنتوق جاوي ماسيه لاڬي مڠڬوناكن سيستم ايجأن لاما ميثلڽ دالم اخبار اوتوسن ملايو دان مجله اوتوسن قيبلت. بڬيتو جوڬ دڠن بهاڬين ڤنديديقن اڬام، كمنترين ڤنديديقن يڠ مڠڬوناكن سيستم توليسن جاوي يڠ بربيذا دڠن يڠ دكموكاكن ديوان بهاس. ايكورن درڤد ايت، ڤد تاهون 1991، كونۏينشن توليسن جاوي انجورن ڤوست اسلام د كوالا لومڤور تله موجودكن ساتو جاوتنكواس ڤڽلارسن ايجأن جاوي چادڠن ڤمباءيقن ترهادڤ ڤدومن ايجأن جاوي يڠ دسمڤورناكن﴿ڤيجيد﴾اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك﴿1986/87﴾.

ماله دڠن ڤركمبڠن تيكنولوڬي چڠڬيه، ميسين كومڤوتر دڬوناكن اونتوق ڤڠڬوناان، ڤمبلاجرن دان ڤڽيبارن توليسن جاوي ملالوءي ڤركاتان ﴿هردواري﴾ دان ڤرايسين ﴿سوف تواري﴾ كومڤوتر دالم توليسن عرب سچارا ملواس. ڤد 5 مچ 1992، تيمبالن منتري د جابتن ڤردان منتري تله ملنچركن ڤڠڬوناان دان ڤڽيبارن توليسن جاوي دڠن ترچيڤتاڽ البيان عربيچ-اڠليش بيليڠوال ووردڤروچسسور جاوي ۏرسيون د ڤوست اسلام، كوالا لومڤور. اونتوق ملواسكن ڤڠڬوناان توليسن جاوي، كمنترين ڤنديديقن مليسيا جوڬ تله مڠمبيل ڤركارسا اونتوق مڠارهكن سموا اينستيتوسي يڠ برادا د باوهڽ مڠڬوناكن ڤدومن ايجأن جاوي يڠ دسمڤورناكن اوليه ديوان بهاس دان ڤوستاك دڠن سڤنوهڽ دالم ڤڠڬوناءن توليسن جاوي مريك

اخير سكالي سني خط يڠ ترداڤت دالم توليسن جاوي تراوتما دالم ڤلباڬاي مانوسكريڤ ملايو دري زمان اول هيڠڬ ابد ك-20 تله مڠمبڠكن لاڬي توليسن جاوي. كباڽقن مانوسكريڤ ملايو ايت دتوليس دالم بنتوق خط ڬاي نسخي يڠ دڤڠاروهي ڬاي تعليق، والاوڤون ڤد ڤرمولأن كمونچولنڽ اد يڠ بربنتوق ڬاي ثلث يڠ ترڤڠاروه دڠن ڬاي موهققاق دان ريحانا. ڤد ڤڠهوجوڠ ابد ك-19 دان ابد ك-20، كبڽقان كاريا دالم توليسن جاوي دچيتق دڠن ميسين دان كبڽقان بنتوق خطڽ دالم ڬاي نسهكي تتاڤي جودول بوكو، تاجوق، كڤالا هلامن دان سباڬايڽ دتوليس دالم ڤلباڬاي ڬاي سڤرتي ثلث، تعليق، ديوانا، ريقعه دان لاين-لاين